| FAQ broń - zamki sztucerów |
|
W konstrukcjach myśliwskich sztucerów najbardziej rozpowszechnił się - u szerokiej rzeszy myśliwych - zamek systemu Mausera (a także jego liczne modyfikacje i uproszczenia konstrukcyjne).
Chcąc ułożyć je według konstrukcji , podzielimy na trzy klasy
1 Zamki obrotowe
2 Zamki ślizgowe
3 Zamki ślizgowo obrotowe /osiowo obrotowe/
Nas najbardziej interesuje ostatnia grupa, czyli zamki osiowo obrotowe. Do tej grupy należy zamek systemu Mausera
Uruchomienie tego zamka następuje rączką, która jest przymocowana do trzonu zamkowego. Taki układ nazywa się czterochwytowym, błędnie nazywany czterotaktowym.
Zamek ma kilka funkcji, jedną z nich jest ryglowanie, które następuje przez obrócenie dookoła jego osi o kąt 90 lub 60 stopni.
Zamki pod względem ryglowania dzielimy na symetryczne i niesymetryczne.
Pierwszą grupą są zamki z zaryglowaniem niesymetrycznym rys. 1
Trzon zamkowy ma tylko jeden występ /rygiel/ odsunięty znacznie od czoła w kierunku środka długości zamka.
Jest to najgorsze i najniekorzystniejsze ryglowanie jakie tylko może być! Jak wiadomo miedzy dnem łuski a czołem zamka występuje pewien luz, jak również występuje luz boczny zamka w komorze zamkowej. W czasie strzału czoło zamka otrzymuje mocne uderzenie. Na skutek niesymetrycznego umieszczenia rygla i jego oddalenia od czoła, w czasie strzału następują bardzo szkodliwe boczne wibracje, niekorzystnie wpływające na celność i skupienie pocisków.
Dodatkowo, obciążenia przenoszone są na znaczną długość trzonu zamkowego aż do jego rygla, co wpływa niekorzystnie na wytrzymałość broni takiej konstrukcji. Ten system ryglowania nie znalazł zastosowania w broniach produkowanych przez ostatnie 100 lat.
Druga grupa zamków, to zaryglowanie symetryczne
1, z ryglami w tylnej części zamka rys 2
2, z ryglami z przodu przy czole zamka rys 3
Zamki z ryglami symetrycznymi, ale umieszczonymi w tylnej części trzonu zamkowego.
Są ulepszoną konstrukcją zamka opisanego powyżej, która również nie znalazła praktycznego zastosowania, a to ze względu na główną wadę: silne obciążenie w czasie strzału całej długości trzonu zamkowego.
Im dalej odsunięte są rygle do tyłu, tym większe występują boczne odchylenia które powodują szkodliwe wibracje czoła zamka niekorzystnie wpływające na celność broni. Jest to konstrukcja archaiczna, która nie znalazła zastosowania przez ostatnie 100 lat z jednym małym wyjątkiem. Ten przestarzały system znalazł zastosowanie w broni Manlicher Łucznik. Ułatwiło to proces produkcji i zmniejszyło koszty wytwarzania zamka, ale nie przyniosło chwały broni i jej konstruktorom. Właśnie za ten system ryglowania broń była krytykowana i przestała się sprzedawać w Europie. Dopiero kilka lat temu konstruktorzy z firmy Manlicher stanęli na wysokości zadania i opracowali nowy model sztucera o nazwie SBS. Pogrubiono w nim na całej długości trzon zamkowy w celu jego usztywnienia. Gruby i sztywny zamek uniemożliwia powstawanie bocznych wibracji przy strzelaniu z silnych kalibrów, natomiast rygle umieszczono zgodnie z najlepszą zasadą, czyli z przodu.
Zamek z symetrycznymi ryglami z przodu, tuż przy czole zamka, jest najlepszym rozwiązaniem i znalazł powszechne zastosowanie. Natomiast najdoskonalszym rozwiązaniem sposobu ryglowania między innymi pod względem najlepszego wpływu na celność broni i bezpieczeństwo, jest system zastosowany w... Mosinie. Jest to spowodowane tym że cały nabój schowany jest w komorze nabojowej. Wystaje tylko kryza
Konstrukcja tego zamka jest unikalna i niespotykana na świecie; mianowicie krótki trzon z ryglami w czasie przeładowywania przesuwa się razem z zamkiem, natomiast -w momencie zaryglowania- jest rozłączony i oddzielony od pozostałego trzonu zamkowego! Zaletą tego rozwiązania jest to że w momencie strzału obciążenie nie przenosi się na pozostałą część zamka. Dodatkowo, krótki trzon ryglowy z dwoma symetrycznymi ryglami w czasie strzału szybko i równo układa się do powierzchni oporowych, korzystnie wpływając na celność broni. Sam zamek posiada potężny zapasowy rygiel w postaci występu z rączką.
Niestety skomplikowana i kosztowna produkcja tego typu zamka jak i niedopracowanie niektórych pozostałych jego elementów spowodowała że zastosowanie ograniczyło się tylko do konstrukcji Mosina
Drugim po Mosinie jest zamek zastosowany w Remington Mod. 700 w którym czoło zamka nasuwa się na wystającą z komory nabojowej łuskę. Uniemożliwia to powstanie szkodliwych, bocznych ruchów zamka.
W połowie ubiegłego wieku Roy Weatherby, bazując na konstrukcji zamka w karabinie Rossa Eleya będącego na wyposażeniu armii kanadyjskiej, wprowadził w swojej broni zamek z zaryglowaniem wieloryglowym.
System wieloryglowy powszechnie stosowany w broni Weatherby spełnia swoje zadanie bezpiecznego ryglowania i pozytywnego wpływu na celność pod jednym warunkiem, że wszystkie występy ryglowe równomiernie przylegają do płaszczyzn oporowych w komorze zamkowej i idealnie z nimi współpracują, bez luzu. Przy produkcji seryjnej nie zawsze możliwe jest spełnienie tego warunku, część rygli będących na zamku może nie przylegać dostatecznie a tylko ...wisieć w powietrzu. Obciążenia nierówno się wtedy rozkładają na wszystkie rygle i po strzale z silnego kalibru nie można otworzyć zamka. Również zamek dostać może szkodliwych wibracji, w sytuacji gdy tylko część rygli przylega np. tylko jedną stroną.
W przypadku posiadania broni z takim zaryglowaniem i stwierdzenia że ma większy rozrzut niż podaje średnia statystyka należy oddać broń do rusznikarza celem sprawdzenia przylegania wszystkich występów ryglowych, i w razie potrzeby ponownego ich spasowania..
Istnieje wiele sztucerów różnych producentów, w bardzo silnych kalibrach ale większość z nich posiada tylko dwa solidne rygle z przodu i to wystarczy.
Książę Eustachy Sapieha i Paweł Kardasz w swojej książce " Safari, Polowania w Afryce Wschodniej i Południowej" pisze na str. 62 i 114 unikać broni Weatherby w silnych kalibrach, gdyż ma tendencje do częstego zacinania się.
Ważniejszy niż kraj pochodzenia jest system zamka. Najlepiej sprawdza się najpierwotniejszy - więc najprostszy - system Mausera... Blokowanie się zamka po strzale wynika właśnie z niedoskonałości tego systemu ryglowania. Nie bez powodu cztery najsłynniejsze angielskie firmy produkujące repetiery nawet w najsilniejszych kalibrach stosują sprawdzony dwu ryglowy system Mausera, dlatego że dwa rygle lepiej się ułożą niż 6 czy 9. Natomiast w popularnych słabych i średnich kalibrach, system wieloryglowy sprawdza się niezawodnie.
Waldemar Laskowski
zobacz także --> ofertę tuningu broni Waldemara Laskowskiego
|
|
Wszelkie prawa autorskie są zastrzeżone. Kopiowanie i wykorzystywanie zawartości portalu www.optykamysliwska.pl bez zezwolenia zabronione.
|
