Artykuł ten ukazał się w Łowcu Lubelskim nr nr 2/27/2003
| FAQ broń - drgania lufy sztucera część 2 |
|
Wyobraźmy sobie, że trzymamy w dłoni długą wędkę teleskopową. Gdy potrząśniemy nią w płaszczyźnie pionowej, nadając jej ruch falowy, to szczytówka wędki będzie poruszała się z dołu do góry i z góry na dół, a miejsce trzymania będzie punktem zerowym. Im cieńsza i dłuższa wędka, tylnej koniec będzie bardziej się wychylał. Jeżeli w czasie tego falowania zrobimy kilka kroków do tyłu, to koniec wędki zakreśli sinusoidę. Jeżeli wędkę zsuniemy, to stanie się ona krótka i gruba, a gdy będziemy próbowali nadać jej ruch falowy jak poprzednio, to zobaczymy, że wygina się bardzo mało lub wcale.
Lufa sztucera w czasie strzału zachowuje się podobnie jak wędka. Punkt zerowy to miejsce mocowania lufy w komorze zamkowej, a więc stałe i sztywne. Gdy lufa dostrojona jest w taki sposób, że pocisk opuszcza ją, kiedy jej koniec znajduje się w dolnym położeniu, to strzały są zdołowane i nie jest całkowicie wykorzystana energia gazów prochowych. Najkorzystniej jest, z punktu widzenia balistyki i najlepszego wykorzystania energii ładunku prochowego, gdy pocisk musi opuścić lufę kiedy jej konie odgięty będzie w górę. W czasie tego falowania występuje moment, w którym koniec lufy osiąga swoje maksymalne górne odchylenie, zatrzymuje się i po chwili zaczyna wracać w dół.
przedłużenie lufy sztucera umożliwiające zmianę jej częstotliwości drgań własnych
Gdy pocisk opuszcza lufę w momencie zatrzymania, wtedy broń jest najcelniejsza i osiąga swoje najlepsze skupienie. Gdy lufę dostroimy, czyli ustalimy jej długość tylko do jednego typu amunicji i zmienimy amunicję na inną, np. o innej prędkości, to zmieni się rezonans lufy. Pocisk będzie opuszczał ją w czasie ruchu i spowoduje to zwiększenie rozrzutu. Wyjście pocisku z lufy musi być ściśle zsynchronizowane z jej ugięciem i broń może być bardzo celna tylko przy jednym typie amunicji.
Jak z tego widać, aby strzelać bardzo celnie z różnej amunicji, należy zmieniać długość lufy, skracać lub wydłużać ją, ewentualnie zastosować zastępczo bardzo grubą i sztywną lufę. Gruba lufa mniej się odkształca w czasie strzału i może średnio dobrze strzelać z każdej amunicji, ale nigdy nie zastąpi dobrze dostrojonej tylko do jednego rodzaju pocisku. Dobre zestrojenie lufy do koreślonej amunicji po upływie połowy czasu jej żywotności da lepsze wyniki niż jej wymiana.
Znana naszym myśliwym broń Mosin, ma lufę krótką i grubą, z uchwytem na bagnet, który swoją masą dodatkowo usztywnia jej koniec. Dopasowanie prędkości pocisku do drgań lufy sprawiało, że broń ta była bardzo celna w swojej pierwotnej postaci. Gdy zaczęto przerabiać wojskowe wersje do celów myśliwskich, zapomniano o tym ważnym szczególe lub z braku odpowiedniej wiedzy zmieniono częstotliwość falowania (drgań) lufy, demontującbagnet i jego ciężki uchwyt. Zwiększył się przez to rozrzut broni, co stało się między innymi przyczyną złej opinii o niej. Przed 30 laty, na strzelnicy Czechów w Lublinie, strzelałem z Mosina na 300 m do tarczy "sylwetki" z przyrządów otwartych i trafiałem, a dzisiaj z niektórych egzemplarzy z zamontowaną lunetą nie można trafić w kartkę papieru z odległości 50 m! Moja "myśliweczka" czyli osobista żona, po przemyśleniu zdecydowała się jednak na Mosina. Jest on lekki, krótki i dla niej bardzo poręczny na polowaniu zbiorowym. Po precyzyjnym zestrojeniu lufy z amunicji firmy Lapua z pociskiem Mega i lunetą Docter Optic 6x42, rozrzut 4 strzałów na 100 metrów nie przekracza 17 mm! Ale jednocześnie muszę przyznać, że moja małżonka ma wybitne predyspozycje strzeleckie i jest strzelcem znacznie lepszym ode mnie, mimo że strzelam od czasów szkoły podstawowej.
może niezbyt urodziwy ale bardzo celny - Mosin z zestrojoną lufą
do wylotu lufy został dokręcony "stroik" ze zdjęcia powyżej
Każdą broń należy zawsze przystrzelać różnymi typami amunicji i wybrać taką, która daje najlepsze skupienie. Gdy już mamy to zrobione, trzeba dostroić lufę tak, aby uzyskać jeszcze lepsze skupienie. Żeby je osiągnąć z każdej amunicji, należy zmieniać długoś lufy w zależności od typu używanej amunicji. Drugim sposobem jest zmiana naważki prochu tak, aby prędkość pocisku była dopasowana do lufy. Trzeci sposób to zastosowanie sztucznego końca lufy. Firma Norma jako jedyna na świecie stara się żeby jej amunicja, w jednym kalibrze z różnymi pociskami, była tak dobrana, aby lufa dla wszystkich pocisków miała jednakowy rezonans, jak również by balistyka pocisków była jednakowa. Korekcja ustawienia lunety jest wówczas minimalna.
Ruch falowy jest ruchem najważniejszym, który decyduje w dużej mierze o skupieniu i nazywamy go ruchem podstawowym, a ruch skrętny - ruchem wtórnym. Jak bardzo istotne jest zagadnienie tych ruchów niech świadczy fakt, ze dla broni w kalibrze 30-06 przedłużenie końca lufy tej broni, w odległości 100 m zakreśli ruch wielkości 100 cm!
Waldemar Laskowski
zobacz także --> ofertę tuningu broni Waldemara Laskowskiego
|
|
Wszelkie prawa autorskie są zastrzeżone. Kopiowanie i wykorzystywanie zawartości portalu www.optykamysliwska.pl bez zezwolenia zabronione.
|
